Bayden çıxışında birbaşa Çinin adını çəkmədən Hind və Sakit okean bölgəsində sülh və sabitliyin formalaşmasına çalışacaqlarını bildirib. Vaşinqton bu çərçivədə Avstraliyaya müasir texnologiyalar təqdim edəcək. Bunların arasında Amerikanın Avstraliyaya atom sualtı gəmi istehsalında yardımı da var. Buna baxmayaraq, Vaşinqton “nüvə silahının yayılmaması prinsipinə” sadiq qalaraq Avstraliyaya nüvə silahı verməyəcək.
Bəs atom sualtı gəmisi Avtstraliya üçün niyə əhəmiyyətlidir?
ABŞ-Çin münasibətləri çətin mərhələyə qədəm qoyub - Ekspert |
-Bu arada, Avstraliya Fransa ilə müqavilədən imtina edib . Dəyəri 56 milyard dollar olan həmin müqaviləyə görə Fransa bu ölkəyə 12 sualtı gəmi satmalı idi. Ancaq həmin sualtı gəmilər nüvə mühərrikləri əsasında işləməyəcəkdi.
Avstraliyanın baş naziri Skot Morrison Fransa ilə müqavilədən imtinasını belə izah edib ki, bölgədə vəziyyət sürətlə dəyişir. Avstraliyanın Fransanı Amerika ilə əvəz etməsinin üstünlüyü anlaşılandır. Birincisi, Avstraliya sualtı gəmiləri öz ərazisində istehsal edəcək. Bu yeni iş yerləri və maliyyənin ölkədə qalmasıdır. İkincisi, həmin gəmilər Amerika texnologiyaları əsasında nüvə texnologiyasına əsaslanacaq.
Avstraliya Amerikadan uzaq mənzilli raketlər almağı da planlaşdırır. Bunun da hədəfinin Çin olduğu deyilir.
Politoloq onu da vurğulayıb ki, rəsmi Pekin yeni formalaşan ABŞ, Böyük Britaniya və Avstraliya üçlüyünü tənqid edib. Pekin yeni ittifaqı üçüncü ölkələrə qarşı (əslində özünə qarşı-red.) yönələcəyini, bunun isə bölgədə yeni “soyuq müharibəyə” səbəb olacağını vurğulayıb.
-Bu arada, Vaşinqton Tayvanın ABŞ-dakı nümayəndəliyinin statusunu artırmağa qərar verib. Əvvəlki illərdə nümayəndəlik iqtisadi və mədəniyyət əlaqələri ilə məşğul olurdu. İndi isə nümayəndəliyin siyasi çəkisi artıb. Pekin buna da dərhal reaksiya verib. Çin Xarici İşlər Nazirliyi açıqlama yayaraq Amerikadakı nümayəndəliyin statusunun artırılmasını Tayvandakı radikal qüvvələrə yanlış işarə olacağını vurğulayıb.
Çin Tayvanı öz ərazisi sayır. Amerikanın siyasəti isə fərqlidir. Çinin bölgədə artan gücü yaxın gələcəkdə Tayvanın taleyini həll etmək iqtidarındadır. Bu baş verəcəyi halda bölgədə müharibə ehtimalı artacaq.
Tural Tağıyev
Azvision.az