AzVision.az xəbər verir ki, bu sözləri təhsil eksperti Kamran Əsədov deyib.

Onun sözlərinə görə, bu statistika, təhsil sistemləri və iş bazarları arasında olan fərqləri anlamaq və ölkələrin iqtisadi inkişaf səviyyəsini müqayisə etmək üçün vacib göstəricidir:

"Ən yüksək göstəricilər Avropa ölkələri arasında diqqət çəkir, lakin bu göstəricilər fərqli səbəblərlə əlaqədar olaraq dəyişir. Məsələn, Maltada məzunların 96.7%-i üç il ərzində iş tapır ki, bu, Avropada ən yüksək göstəricidir. Bu yüksək göstərici Malta kimi kiçik ölkələrin iqtisadiyyatının tez uyğunlaşa bilən və yerli təhsil sisteminin iş bazarının tələblərinə yönümlü olması ilə izah edilə bilər. İslandiya və Hollandiya müvafiq olaraq 95.8% və 94.8% göstəricilərlə ikinci və üçüncü yerləri tutur. Skandinaviya və Benilüks ölkələrində güclü iqtisadi siyasət və sosial dəstək sistemləri məzunların tez iş tapmasına şərait yaradır.

Almaniya da 94.3%-lik göstərici ilə yüksək mövqedədir. Burada dual təhsil sistemi - tələbələrin universitet təhsili ilə yanaşı iş təcrübəsi qazanması - onların məzun olduqdan dərhal sonra iş bazarına inteqrasiya olunmasına imkan verir. Güclü sənaye sektoru və peşə hazırlığı proqramları da Almaniyada məzunların işlə təmin olunmasında əsas rol oynayır.

Avropanın digər ölkələrində də göstəricilər yüksək olsa da, fərqlər mövcuddur. Məsələn, Birləşmiş Krallıqda bu rəqəm 88.4%, Finlandiyada isə 88.3%-dir. Bu ölkələrdə təhsil sistemləri güclü olsa da, bəzi iqtisadi və siyasi səbəblər (məsələn, Böyük Britaniyada Brexit-in təsiri) bu rəqəmlərin tamamilə yüksək olmasına mane olur. Fransa isə 84.4%-lik göstərici ilə nisbətən aşağı mövqedədir ki, bu da gənclərin işsizliyi probleminə və ölkənin iqtisadiyyatındakı çətinliklərə işarə edir.

Cənubi Avropa ölkələrində göstəricilər daha aşağıdır. İspaniyada bu rəqəm 77.9%, İtaliyada 62.8%, Yunanıstanda isə 59%-dir. Bu ölkələrdə iqtisadi böhranlar, xüsusən də 2008-ci ildən sonra, gənclərin işlə təmin edilməsində ciddi problemlərə səbəb olub. Ali təhsil müəssisəsindən məzun olanlar uzun müddət iş axtarırlar və çox vaxt müvəqqəti işlərdə çalışmalı olurlar. Məzunların peşəkar təcrübə və bacarıqlarının iş bazarına uyğun olmaması da bu göstəricilərin aşağı olmasına təsir edir.

Türkiyədə məzunların işlə təmin olunma faizi 64.2%-dir, bu da ölkənin geniş əhalisi və işsizlik səviyyəsi ilə əlaqədar ola bilər. Türkiyədə iş bazarı son illərdə çox dəyişkən olub, iqtisadi dalğalanmalar işsizliyi artırıb və məzunların iş tapma ehtimallarını azaldıb".

Ekspert qeyd edib ki, Azərbaycanda isə bu göstərici 42%-dir:

"Bu, Azərbaycanda ali təhsil sisteminin iş bazarına uyğunluq məsələlərində ciddi problemlərinin olduğunu göstərir. İş bazarı ilə təhsil sistemi arasında əlaqənin zəif olması, məzunların təcrübəsizlikləri və ixtisaslar üzrə uyğun iş tapma çətinlikləri Azərbaycanda məzunların işlə təmin olunma səviyyəsini aşağı salır. İşsizlik və məzunlar arasında işsiz qalma problemi burada daha qabarıqdır və bu, həm iqtisadi, həm də təhsil sahəsində struktur problemlərə işarə edir.

Yüksək göstəricilər olan ölkələrdə iş bazarı və təhsil sistemi arasında daha sıx əlaqə mövcuddur. Tələbələr universitet dövründə təcrübə proqramlarında iştirak edir və məzun olduqdan sonra iş bazarına daha asan inteqrasiya olurlar. Dövlətin işsizliyə qarşı dəstəyi və təhsil sahəsindəki reformlar bu göstəricilərin yüksək olmasına səbəb olur.

Aşağı göstəricilər əsasən iqtisadi problemlərlə əlaqədardır. Cənubi Avropa və Azərbaycan kimi ölkələrdə iş bazarının məzunlar üçün əlverişli olmaması və iqtisadi böhranlar bu sahədə ciddi problemlərə yol açır.

Azərbaycanda vəziyyət olduqca narahatedicidir. 42%-lik işlə təmin olunma göstəricisi ölkənin iqtisadi və təhsil sektorunda ciddi islahatlara ehtiyac olduğunu göstərir. Təhsil sisteminin iş bazarına uyğunlaşdırılması, məzunların peşəkar bacarıqlarının artırılması və iş yerlərinin yaradılması bu problemin həllinə kömək edə bilər.

Bu göstəricilər, ölkələrin ali təhsil və iş bazarı arasında olan fərqləri daha aydın göstərir və hər bir ölkənin özünəməxsus iqtisadi və sosial şəraitini nəzərə almaqla qiymətləndirilə bilər. Azərbaycanda təhsil sahəsindəki reformların sürətləndirilməsi və iş bazarının daha uyğun hala gətirilməsi vacibdir".

Həmidə İbrahimova
AzVision.az